NOS schaatsnieuws

1. Drie valpartijen en een vierde plek voor Jens van 't Wout: 'Klassieke shorttrackdag'

   Drie keer eindigde hij een race languit op de Chinese ijsvloer in Peking. De vierde plaats op de 500 meter bij het derde World Tour-weekend dit seizoen, was voor Jens van 't Wout slechts een pleister op de wonde.

   Of in de woorden van Van 't Wout zelf: "Een klassieke shorttrackdag."

   De gemengde aflossing op vrijdag eindigde met een valpartij van Van 't Wout, op de 1.500 meter viel hij opnieuw in de halve finales en ook op de 500 meter hield hij zich niet staande.

   Op die laatste afstand was de val echter te wijten aan de Canadees Jordan Pierre-Giles, waardoor hij alsnog vierde kon worden. En ook in de 5.000 meter aflossing liet hij zich van zijn beste kant zien door de Nederlandse ploeg naar de finale te loodsen.

   "Veel valpartijen, soms een beetje pech, soms door een val van iemand anders. Maar wel mooi kunnen afsluiten met de relay", vatte Van 't Wout het vanuit Peking nuchter samen. "Dat is shorttrack."

   Van 't Wout klonk opmerkelijk nuchter en opgewekt. "Ik baal natuurlijk wel van vandaag. Ik voel dat er fysiek veel meer inzit. Maar onze sport is gewoon zo onvoorspelbaar. Ik ga wel met een beter gevoel morgen in dan dat ik had. Maar echt goed is het niet, nee."

   De finale op de 500 meter was een buitenkans voor Van 't Wout, maar die begon hij wel vanuit de minst gunstige positie. Op de explosieve, kortste afstand is inhalen sowieso buitengewoon moeilijk, maar toch slaagde hij erin om de Zuid-Koreaanse wereldtopper Park Ji-won te passeren.

   Meer dan de vierde plaats zat er echter niet in. "Ik zat nog een beetje te stoeien met die Koreaan", aldus Van 't Wout. "Maar eigenlijk was de rit toen al klaar. Ik kwam nog wel in de buurt van de derde plaats, maar de rit was net iets te kort om daar nog iets te kunnen doen."

   De Chinese Long Sun - die in maart in het Rotterdamse Ahoy wereldkampioen werd op de 1.500 meter - zorgde voor euforie op de tribunes door het goud te pakken voor de Canadees Steven Dubois.

   Liu Shaoang, die na jaren succesvol te zijn geweest onder Hongaarse vlag nu voor China uitkomt, werd derde.

   Drie keer tegen het ijs

   In Montréal schaatste Van 't Wout nog buitengewoon knap naar het eerste goud op de 1.000 meter, maar sindsdien wil het niet echt meer lukken.

   In Peking eindigde de Nederlandse kopman al twee keer languit gestrekt op de Chinese ijsvloer: vroeg in de ochtend viel hij in de halve finales van de gemengde aflossing en daarna ging hij ook onderuit in de halve finales op de 1.500 meter.

   Die 1.500 meter werd gewonnen door de Zuid-Koreaan Park Ji-won, die voor het eerst dit seizoen de Canadees William Dandjinou (goed voor vier keer goud en een keer zilver) te kloppen.

   Met z'n tweeën kwamen Park (al 23 keer de beste in het wereldbekercircuit) en Dandjinou samen uit de laatste bocht, maar dit keer hield Park stand en zorgde zo voor het eerste Zuid-Koreaanse goud dit seizoen.

   Het brons was voor de latere winnaar op de de 500 meter Sun, die het voordeel kreeg na een fotofinish met de tweede Zuid-Koreaan Jang Sung-woo. Friso Emons werd derde in de B-finale en was met de tiende plaats de beste Nederlander, Itzhak de Laat werd dertiende.

   Nederlandse mannen naar finale aflossing

   Op 500 meter plaatste Van 't Wout zich in een knetterend snelle kwartfinale als een van de tijdsnelsten (39,97) voor de halve eindstrijd, waarin hij dus ten val kwam en reglementair werd gepromoveerd tot finalist.

   Voor Teun Boer, die zijn rentree maakte in het World Tour-circuit, en Daan Kos zat de 500 meter er na de kwartfinales op.

   In de halve finale van de 5.000 meter aflossing lieten Boer, Kos, Van 't Wout en De Laat (en dus niet Sjinkie Knegt) zich echter van hun beste kant zien.

   Nadat Italië werd uitgeschakeld door een valpartij bij een wissel, waarbij China net de dans wist te ontspringen, hield Van 't Wout Liu in de slotfase knap achter zich.

   De finale van die aflossing, met Nederland, wordt zondagochtend verreden. Daarin kan Nederland de borst nat maken met Canada, Zuid-Korea en thuisland China als tegenstanders.

2. Velzeboer maakt indruk op 1.000 meter, maar moet toch genoegen nemen met zilver

   Xandra Velzeboer heeft bij het derde World Tour-weekend van het seizoen haar vijfde medaille veroverd. Na goud op de 500 meter (2x) en goud en zilver op de 1.000 meter in Montréal moest ze in Peking opnieuw genoegen nemen met zilver op de 1.000 meter.

   De Canadese Danae Blais reed voor de eerst in haar loopbaan naar het goud.

   In de strijd om de Kristallen Bol, het eindklassement over alle afstanden na vijf wedstrijden in de World Tour, deed Velzeboer mede door tegenvallende prestaties van concurrenten als Kim Gilli en Hanne Desmet uitstekende zaken.

   Choi Min-yeong is in dat allroundklassement tweede op 30 punten.

   Geen Schulting, wel Velzeboer

   Vorige week nam Suzanne Schulting al een kijkje in de shorttrackhal in Peking, waar ze in 2022 glorieerde op de Olympische Spelen. Maar dat deed ze - net als het grote talent Angel Daleman - niet als shorttracksster, maar als opvallend succesvolle langebaanschaatsster.

   Op de langebaan heeft haar van een breuk herstelde enkel minder te lijden dan in het shorttrack en dus kiest Schulting ervoor om pas later in actie te komen in het shorttracken.

   Met Xandra Velzeboer heeft Nederland echter nog een absolute ster in de gelederen en dat bewees ze ook in Peking.

   De oudste Velzeboer - met haar 23 jaar de absolute kopvrouw en ook qua leeftijd de nestor van de jonge Nederlandse ploeg - won bij de eerste twee wereldbekers in Montréal al drie keer goud (2x 500 meter en 1x 1.000 meter) en een keer zilver (1.000 zilver).

   In Peking plaatste ze zich met twee foutloze races soeverein voor de finale van de 1.000 meter. In die finales nam ze het onder meer op tegen het Zuid-Koreaanse fenomeen Choi Min-yeong, van wie Velzeboer in haar loopbaan pas vier keer wist te winnen.

   In die erelijst staat Schulting trouwens met stip bovenaan: als enige wist zij Choi al negen keer te kloppen.

   In de finale waren de ogen dan ook gericht op het duel tussen de Nederlandse en de Zuid-Koreaanse, maar het waren de Canadesen en Blais die brutaal de kop pakten.

   Velzeboer moest zich naar voren knokken, ging schouder aan schouder met Choi door de bocht en kwam als winnares uit die strijd. Het gat met Blais was echter te groot om nog te dichten.

   De Amerikaanse Corinne Stoddard werd voor de zevende keer op dit niveau derde. Dat brons deelde ze trouwens met Choi, die pas vijf keer derde werd.

   Choi heeft al wel 28 gouden plakken in de kast liggen, Stoddard won nog nooit een wereldbekerwedstrijd.

   Diskwalificatie aflossing

   Na de 1.000 meter kwam Velzeboer ook in actie op de 3.000 meter aflossing en dat liep minder goed af.

   In de halve finales kwam Velzeboer weliswaar als eerste over de finish, maar in het gevecht met de Chinese Li Gong en de Poolse Kamila Stormowska in de laatste ronde deelde Velzeboer een klein duwtje uit.

   De Chinese en de Poolse gingen beide onderuit en werden na afloop samen met Kazachstan toegevoegd aan de finale. Voor de zussen Xandra en Michelle Velzeboer, Zoë Deltrap en Diede van Oorschot, eindigde het toernooi met een diskwalificatie.

   De tumultueuze finale, waarin zeer veel gevallen werd en een herstart nodig was, moest uiteindelijk achter de jurytafel beslist worden. Canada werd winnaar, voor Zuid-Korea en Kazachstan. China en Polen werden gedeclasseerd.

   Voor Kazachstan, getraind door de Nederlandse Wilma Boonstra, is het de eerste medaille op het hoogste podium.

3. Club van Natuurijs moet schaatstraditie beschermen: 'Kleine momentjes benutten'

   Klimaatverandering en een gebrek aan vrijwilligers: schaatsen op natuurijs verkeert in zwaar weer. En dus komt de Nederlandse schaatsbond in actie. De KNSB lanceert de Club van Natuurijs om ijsverenigingen in heel het land te ondersteunen.

   "De schaarse momenten dat we kunnen schaatsen moeten we met elkaar zien te benutten", zegt Jurre Trouw namens de KNSB.

   De woensdag opgerichte club wil de meer dan 400 aangesloten ijsclubs helpen door bijvoorbeeld vrijwilligers te werven en op te leiden. Ook moet er kennis en expertise worden gedeeld met elkaar. Iedereen kan de club ondersteunen, met een lidmaatschap van 15 euro per jaar.

   "Het is nodig, want we zien een toename van wet- en regelgeving, het vinden van vrijwilligers is een probleem, het is financieel lastig", zegt Trouw. "En we zien een toenemende vraag om te innoveren. Met de Club van Natuurijs hopen we daar een slinger aan te kunnen geven."

   'Te weinig kou'

   "Ik denk dat alle Nederlanders zich wel zorgen maken. Te weinig winters, te weinig kou", zegt Henk Angenent. Hij is een van de leden van de Club van Natuurijs én de laatste winnaar van de Elfstedentocht, in 1997.

   Nee, de club zal de opwarming van de aarde niet oplossen, zegt Angenent. "Maar wat deze club wel kan doen op het moment dat het vriest, is zorgen dat die ijsvloer zo snel mogelijk gemaakt wordt."

   De 57-jarige oud-schaatser geeft de ijsvereniging in Winterswijk een pluim. Daar kon afgelopen november na amper een nacht vorst al geschaatst worden. Aan het begin van dit kalenderjaar openden meer dan 200 verenigingen hun ijsbaan kortstondig. Maar daar bleef het ook bij.

   "We hebben normen van zeven centimeter ijs. Misschien mag je daar wel iets toleranter in zijn. Want wat kan er gebeuren? Je kunt er doorheen zakken en dan sta je met je schaatsen in de bagger."

   Het ene ijs is sterker dan het andere, zegt Angenent. "Dus dan kun je met die eisen ook een beetje sjoemelen. Die kennis moet overgedragen worden. En daar is uiteindelijk deze club voor."

   Natuurlijk, een kunstijsbaan is ook mooi, zegt Yvonne van Gennip, voormalig schaatsster en olympisch kampioene. "Daar kun je gewoon altijd op. Maar het weegt niet op tegen natuurijs."

   Van Gennip: "We moeten het echt van de kleine momentjes gaan hebben. Door de krachten te bundelen en innovaties te delen denk ik dat we een heel eind kunnen komen om die momenten juist te benutten."

   Elfstedentocht?

   En de Elfstedentocht? Komt die er ooit nog? Nee, it giet oan, zul je Angenent niet zo snel horen zeggen. "Maar ik heb altijd hoop."

   "Ik hoop echt niet dat ik ooit op latere leeftijd nog altijd de laatste winnaar van de Elfstedentocht ben. Dat meen ik echt. Zelf train ik nog elke week om ooit een keer die toertocht te kunnen rijden in Friesland."

   Tot slot, zoals in het journaal, is het woord aan RTL-weervrouw Amara Onwuka. "Ik hoop dat de Elfstedentocht er nog een keer gaat komen, maar de kans is wel heel klein. De winters worden steeds warmer en korter en water heeft ook nog de eigenschap om minder snel af te koelen. Dus op het moment dat het water echt koud is, dan zitten we alweer bijna in de lente."

   "Maar we hoeven ook niet helemaal pessimistisch te zijn, want korte stukjes strenge vorst zullen er zeker nog wel zijn. Als hij er komt dan sta ik vooraan met koek en zopie. Want ik denk niet dat ik 'm kan rijden."

4. Verjongde shorttrackploeg mag fouten maken: 'Leren we heel veel van'

   De Nederlandse aflossingsploeg bij de vrouwen stond de afgelopen jaren steevast op het lijstje topfavorieten, maar tijdens de eerste shorttrack World Tours van dit seizoen zijn de verwachtingen minder hooggespannen. Want na het stoppen van Yara van Kerkhof en blessures bij Suzanne Schulting en Selma Poutsma staat er komend weekend een flink verjongde ploeg op het ijs.

   Bij de eerste World Tour werd er wel zilver gehaald, maar ook van dat team is er komend weekend in Peking één iemand niet bij: Angel Daleman. Het 17-jarige multitalent maakte de afgelopen weken indruk op de langebaan en pakte haar eerste wereldbekermedailles. Ze slaat de internationale shorttrackwedstrijden in Azië over.

   Zij wordt vervangen door Zoë Deltrap (19), die samen met Xandra (23) en Michelle Velzeboer (21) en Diede van Oorschot (20) de aflossing zal rijden.

   Andere verwachtingen

   Velzeboer, met haar 23 jaar nu al de routinier van het kwartet, ziet het vooral als nieuwe uitdaging. "We hebben heel lang op zo'n hoog niveau gereden, dat dat de standaard is geworden. Je moet nu andere verwachtingen hebben. Er zit gewoon minder ervaring in het team en ervaring krijg je alleen door het te doen. Daar zijn we lekker mee bezig."

   "Er gaan fouten gemaakt worden en die moeten ook gemaakt worden. Daar leren we weer heel veel van. En als er toevallig geen fouten gemaakt worden, dan strijden we ook direct weer mee om goud", doelt Velzeboer op het zilver in Montreal. "Dat laat zien hoe sterk we alweer zijn."

   Dat ziet ook haar twee jaar jongere zus Michelle. "Uit automatisme heb je bepaalde verwachtingen met het team, maar dat is nu minder realistisch, omdat we met een heel andere samenstelling hier staan."

   "Maar dat betekent niet dat we minder ambities hebben. We hebben al laten zien dat we ook met dit team mee kunnen doen. We zijn alleen een stuk minder dominant om de race echt naar ons toe te trekken. Maar we zijn zeker niet kansloos."

   Ook de 21-jarige Michelle Velzeboer is inmiddels een van de meer ervaren krachten. "Ik ben meer een leider geworden", vertelt ze. "Het is belangrijk om onze ervaring over te brengen op de jongere rijders. Dat is ook hoe ik best wel snel dingen heb opgepakt. Bij mij was dat mede dankzij Yara. Zij was een goed voorbeeld. Ik denk dat het heel goed is als Xandra en ik diezelfde rol nu op ons nemen."

   Deltrap, het nieuwste lid van de aflossingsploeg, vertelt op haar beurt veel te hebben aan haar iets oudere teamgenoten. "Ik leer van hen rustig te blijven. Zij zeggen: als er iets gebeurt, dan lossen wij dat wel op. En ze zeggen ook dat ik plezier moet hebben en lekker moet schaatsen. Dat is het enige dat je kan doen. Als je te veel gaat stressen, gaat het niet goed."

   Xandra Velzeboer kan zich goed verplaatsen in Deltrap. "Ik weet nog hoe spannend ik het vond bij mijn eerste relays. Uiteindelijk leer je het meest door het zelf te doen. Wij kunnen daarbij helpen, maar de race zelf is een kwestie van ervaring opdoen."

   En dat kan het verjongde team komend weekend gaan doen, als de derde World Tour van het seizoen op het programma staat in Peking.

5. Het schaatssprookje van multitalent Daleman (17): 'Weet niet hoe dit allemaal verder gaat'

   Angel Daleman schuifelt kort na het wereldbekergoud op de teamsprint over het middenterrein van de olympische ijsbaan in Peking. In haar hoofd speelt ze de film van de afgelopen weken af. Eentje die alle kenmerken van een sprookje heeft.

   Het sprookje van de pas 17-jarige schaatsster begon vier weken geleden met plaatsing voor de wereldbeker en eindigt - voor even - als ze maandag met een rugtas vol ervaringen én drie medailles in het vliegtuig stapt.

   Tegen haar eigen verwachting in veroverde ze afgelopen weekend in China haar eerste internationale medailles bij de senioren: brons op de 1.000 en 1.500 meter en goud op de teamsprint. "Ik dacht gewoon...", begint Daleman aan haar zin. "Ik dacht gewoon eigenlijk helemaal niks. Ik dacht: ik ga gewoon lekker rijden en hoop dat ik beter kan rijden dan vorige week in Nagano."

   Bijna geen stress

   Daleman is in het restaurant van haar eigen hotel aangeschoven bij de NOS Schaatspodcast en zit nog boordevol energie na een weekend schaatsen. Het zal komen doordat het multitalent de chaotische shorttrackdagen gewend is.

   "Het is zoveel relaxter allemaal op de langebaan. Ik heb dit weekend echt bijna geen stress gehad. In het shorttrack gaat het zo snel achter elkaar allemaal."

   Daleman debuteerde vorig seizoen al in het internationale shorttrackcircuit en reed vorige week in het Japanse Nagano ook haar eerste wereldbekerwedstrijden op de langebaan. De wereld van het langebaanschaatsen typeert ze veelvuldig als "gezellig".

   Daleman, die op 15-jarige leeftijd de jongste wereldkampioene langebaanschaatsen ooit werd bij de junioren, voelt zich thuis in haar langebaanfamilie van Team Essent. Officieel is ze geen lid, maar draait ze mee als 'meetrainend lid' van de NTS, de nationale trainingsselectie shorttrack.

   Toeval of niet: haar mentor Dave Versteeg maakte dit voorjaar de overstap van de bond naar de ploeg van Jac Orie. "Hoewel ik eigenlijk onder Niels Kerstholt (bondscoach shorttrack, red.) val, zal Dave altijd mijn coach blijven. Daar gaat niemand tussenkomen."

   Daleman kan officieel geen onderdeel uitmaken van Team Essent omdat de KNSB en de commerciële ploegen hebben afgesproken geen junioren een profcontract te laten tekenen.

   De schaatsster haalt er haar schouders over op. Behalve dat het deze herfst wel even pijn deed toen ze de nieuwe kleurstelling van de pakken zag. "Toen baalde ik wel heel even, want roze is natuurlijk mijn lievelingskleur." Als enige schaatser in het internationale veld rijdt Daleman op roze ijzers.

   Shorttrack of langebaan?

   Die ijzers hebben haar op de langebaan al meer succes gebracht dan dat ze voor dit seizoen in gedachten had. En dus krijgt ze de vraag die ze al zo vaak kreeg en nog vaker zal krijgen: kiest ze voor shorttrack of langebaan? "Die keuze kan ik gewoon niet maken. Wat ik wel weet, is dat ik succesvol wil zijn. Allebei doen en niks winnen, dan kies ik liever voor iets waar ik wel kan winnen."

   Het zijn ook vragen waar ze op haar pas 17-jarige leeftijd nog niet bij stil hoeft te staan.

   Bekijk de samenvattingen van de races van Daleman in Peking hieronder:

   Ook iets waar Daleman vaak over wordt aangesproken: haar leeftijd. "Ja, ik ben 17, alleen tijdens zo'n weekend ben je daar gewoon niet mee bezig. Uiteindelijk ga je jezelf in zo'n wedstrijd toch met iedereen meten, dus ook met Miho Takagi en Jutta Leerdam."

   Niet dat ze snel zal vergeten dat ze een jonkie is in het seniorencircuit. Daar herinneren haar trainingsgenoten bij Essent haar wel aan door een grapje te maken wanneer het kan. "Dan krijg ik te horen dat ik in de speelhoek moet zitten, bijvoorbeeld."

   Genieten van medailles

   Zo jeugdig als haar paspoort vertelt dat ze is, zo komt ze allerminst over. Geen onrustige tiener die twijfelt over elke beslissing in het leven, maar een topsporter met een heldere blik op haar sportcarrière.

   "Ik geniet nu van de medailles die ik dit weekend heb behaald. Wat hierna komt, dat zie ik wel. Want ook al ben ik nog jong, ik weet niet hoe dit allemaal verder gaat en of ik gemakkelijk verder verbeter. Dat zal ik moeten afwachten."

   De NK sprint slaat ze eind december vrijwel zeker over. Na het aanstaande trainingskamp met de langebaanploeg stapt ze vanaf half december weer vaker op het shorttrackijs. Om in principe begin januari de NK en een week later de EK shorttrack te kunnen rijden. "Al zag ik dat de week daarna alweer de wereldbeker in Calgary is. Dus die puzzel met bijvoorbeeld de jetlag moeten we ook weer gaan leggen."